Op Hemelvaartsdag, donderdag 30 mei 2019, ben ik op 67-jarige leeftijd wees geworden. En met mij de andere zeven kinderen, waarvan de oudste op bijna 75-jarige leeftijd, een onnatuurlijke situatie. Mijn moeder zou volgende maand, 20 juli, 104 worden. De dokter had van de winter nog gezegd dat ze zo gezond was dat het nog wel even kon duren voordat ze dood zou gaan. Ze was ondertussen bijna volledig blind en doof, terwijl haar geest ongebroken was, en ze wilde heel graag sterven. Vorig jaar mei heeft ze ook een poging gedaan om te versterven, maar dat mislukte, want na vier dagen ging ze weer eten en drinken. We hebben haar toen overgebracht naar verzorgingshuis Saenden aan de overkant van haar aanleunwoning, maar daar voelde ze zich erg ongelukkig. De eerste drie maanden was ze heel blij met alle aandacht en verzorging, maar toen ze werd weggestopt op de bovenste verdieping, helemaal in de hoek en ze wegkwijnde heeft ze besloten dat ze dood wilde. De Nederlandse vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde heeft in de serie Keuzes voor het levenseinde een aantal brochures uitgebracht. Stoppen met eten en drinken gaat over versterven.

Ik kwam nog een ander boek tegen over versterven van Willemien Lenstra, Mevrouw wil versterven!, verhalen uit het hopice. We hoorden op de dag dat ze stierf dat ze al meerdere pogingen had gedaan zonder dat wij dat wisten. Het blijkt behoorlijk moeilijk om dat proces te doorlopen. Mijn moeder heeft er uiteindelijk tien dagen over gedaan. Ze vroeg toch steeds weer om wat water. Met slaapmedicatie en ten slotte een injectie met morfine kon ze inslapen. Het was dagenlang een akelig gezicht om haar te zien. Ze raakte na tien dagen in een coma, waarop de huisarts werd geraadpleegd en die besloot tot hulp met morfine. Ik moest ook denken aan het boek van Arnon Grunberg, Moedervlekken, waarin de lippen van zijn moeder werden bevochtigd met aardbeien voordat ze stierf. Ook Uitweg, een waardig levenseinde in eigen hand van Boudewijn Chabot en Stella Braam bespreekt deze manier van sterven

. In deze vijfde herziene editie van Uitweg is naast stoppen met eten en drinken of het innemen van een dodelijke combinatie van medicijnen ook een nieuwe methode voor zelfeuthanasie
Sinds de verschijning in februari 2010 heeft Uitweg voor een aardverschuiving gezorgd. Waar hulp bij zelfdoding voorheen onbespreekbaar was, is het volgens artsenorganisatie KNMG artsen nu toegestaan om (als euthanasie niet mogelijk is) de in dit boek behandelde methoden ter sprake te brengen bij patiënten met een doodswens.

We hadden gisteren een mooie afscheidsmis in de kapel van Saenden, waar ze wekelijks, twaalf jaar lang, twee keer naar toe ging. Daarna zijn we naar het Crematorium en uitvaartcentrum van Zaanstad gegaan als afsluiting. Ik heb daar ook gesproken en hield het ook niet droog, ondanks dat ik ook heel erg opgelucht ben dat haar strijd nu afgelopen is. Ze had haar dood niet beter kunnen plannen, mijn zuster sinds een maand terug uit India, twee kinderen die op het punt staan op vakantie te gaan. Ik zei het nog in de speech, ze gunde zichzelf weinig tot niets en een ander alles. Er breekt een nieuwe tijd aan, we zijn eindelijk een generatie opgeschoven. Ik zal haar vast missen, maar ik voel me ook bevrijd van de zorgen om haar zoals ze daar maar eindeloos zat te wachten op wat afleiding. Overmorgen ga ik naar Georgie, dus ik heb nog twee dagen om me mentaal voor te bereiden en de hectische week van me af te schudden. Dat zal vast lukken. Pas over twee weken zal ik weer een blog posten.