Russen

Dat is ook toevallig, mijn computer start vandaag met een foto van een eilandje in het Baikalmeer, terwijl ik net in de trein het boek van Andrei Makine, Een Siberische lente zat te lezen. Daar komt het Baikalmeer een paar keer voorbij. Ik had even geen boek en was begonnen in het boek van Jevgeni Jevtoesjenko, Een plaats voor wilde bessen. Een echt Russisch boek met personen die je in je wildste fantasie niet kunt bedenken.

Alhoewel ik het toch weer boeiend vond, het speelt in de jaren 70 en gaat over een geologische expeditie in Siberie, ben ik er toch mee gestopt om over te stappen op Makine. Ik had van Makine al Het Franse testament gelezen en was zo getroffen door zijn natuurbeschrijvingen, zijn liefde voor de taiga en de bijzondere band van mensen die heel geïsoleerd wonen, dat ik ook dit boek apart had gelegd. Het boek werd uitgeroepen tot het beste boek van 1995 en kreeg veel prijzen. Het is het verhaal van zijn Franse grootmoeder die door het lot de (liefde) in Rusland terecht komt en haar kleinzoon verhalen vertelt over het mythische Parijs. Als de schrijver daar veel later zelf beland wacht hem een bittere teleurstelling. Ook nu word ik weer niet teleurgesteld. Een Siberische harde, koude jeugd en tegelijkertijd ook een wereld waar je naar toe wilt als je het leest. Er zijn weinig schrijvers die zo veel indruk op me hebben gemaakt.

Ik ben een keer in Rusland geweest, in Sint Petersburg. Dat schijnt niet het echt Rusland te zijn door de vele toeristen, maar toch heb ik het idee gekregen dat Russen anders zijn dan Europeanen door wat contacten met Russen. We hebben wat tochten gemaakt buiten de gebaande paden en ik kreeg contact met een oude Russische vrouw (ik spreek drie woorden Russisch). Ze probeerde me uit te leggen dat ze een overlevende was van Duitse belegering van Leningrad (later Sint Petersburg) in de Tweede Wereldoorlog. In die belegering van september 1941 tot januari 1944 vielen een miljoen doden door de honger. Vorig jaar liet Pieter Waterdrinker in Zomergasten beelden zien van die belegering. Uniek materiaal dat ergens was opgedoken. Het waren vreselijke beelden. Van Pieter Waterdrinker heb ik vorig jaar ook Tsjaikovskistraat 40 gelezen. Hierin vertelt hij ook dat hij na zijn eerste bezoek zich voorneemt om nooit meer terug te keren naar dat barre land. Maar hij keert wel terug en zal daar de rest van zijn leven blijven. Wat is dat toch met Rusland. Lees De boeken van Makine maar dan snap je het een beetje.