Ik rommel wat in de keuken en heb Radio1 aan. Ik hoor Ernst Kuipers in gesprek met Sven Kockelmans over de dreigende triage. We hebben allemaal de kranten gelezen en ik ben niet de enige die verbaasd is dat alles echt alles opzij wordt geschoven voor de corona-zorg. Waarom komen zoveel oudere mensen op de IC die daarna als wrakken moeten leven als ze al niet doodgaan Gelukkig laten heel wat huisartsen oudere mensen met hulp thuis sterven. Anders was het leed helemaal niet te overzien. Ik denk dat ik ook niet graag op de IC beland en liever de natuur op zijn beloop zou laten. Ik had recentelijk al besloten dat ik zou stoppen met fysiotherapie en osteopathie nadat ik had geconcludeerd dat het eigenlijk allemaal weinig verlichting gaf voor diverse pijntjes. En trouwens ook door een opmerking van mijn vroegere buurvrouw (manager in een huisartsenpraktijk) dat tegenwoordig alle oudere mensen eisen dat hun klachten worden behandeld, terwijl ze zich neer zouden moeten leggen bij het feit dat ze aan het slijten zijn en het dus dweilen met de kraan open is. Over oud worden gesproken, ik ben gisteren begonnen in het boek van Barbara Ehrenreich, Oud genoeg om dood te gaan, over vragen die iedereen zich ooit moet stellen.

In de tijd dat ik boeken recenseerde voor RTVNH heb ik een paar keer een boek behandeld van Ehrenreich, een celbioloog die socioloog werd omdat ze het niet meer aan kon zien hoe Amerika kapot ging aan het neoliberalisme. Ik besprak onder andere De achterkant van de Amerikaanse droom en Gouden bergen, een vruchteloze zoektocht naar succes. Het fijne van de boeken van Ehrenreich is haar humor en vileine pen. Ook in haar nieuwste boek zit je regelmatig te gniffelen vanwege haar genadeloze kritische blik die alles doorboort. Het boek gaat me echt veranderen ten aanzien van een aantal fundamentele vragen. We horen dat de zorg direct met de grijze golf niet meer te betalen is, dat er geen personeel meer zal zijn om ons te verzorgen als we erg ziek worden. Reden dus om alvast na te gaan denken over reanimatie, IC-opname en euthanasie. Naast het persoonlijk belang voor de individuele lezer is het boek ook een spiegel voor alle artsen, medicijnfabrikanten en de hele gezondheidszorg. De corruptie die in deze wereld diep is doorgedrongen is eigenlijk ook angstaanjagend. Iedereen boven de 60 moet dit boek maar lezen want ondanks de vaktermen en de diepgravende analyses is dit boek prima leesbaar voor de leek. Ik moest ook aan Lionel Shriver‘s boek De weg van de meeste weerstand denken. Over de sportverslaving van de oudere generatie Amerikanen (en langzamerhand ook de oudere generatie Europeanen). Shriver heeft net als Ehrenreich ook zo’n scherpe pen en valt er veel te lachen.

Oud genoeg om dood te gaan van Barbara Ehrenreich, winnaar van de Erasmusprijs 2018, is een vlijmscherp pleidooi voor een goed leven. Ieder mens ontdekt een keer dat het leven eindig is. Sommigen beseffen het als kind al, anderen pas wanneer de eerste grijze haren zich aandienen. Vaak proberen we dat besef zo snel mogelijk weer te verdringen, of we gaan ons ertegen verzetten met zalfjes, pilletjes of preventief medisch onderzoek. En dat is een misverstand, betoogt Ehrenreich in dit heerlijk nuchtere, geestige en tegelijkertijd diepgravende boek. De mens heeft namelijk nauwelijks invloed op het verouderingsproces, in elk geval veel minder dan de gezondheidsindustrie ons wil doen geloven. Het enige wat we kunnen kopen is de illusie dat we de boel onder controle hebben. En daar koop je uiteindelijk natuurlijk niet veel voor. Wat ons te doen staat is zowel eenvoudig als lastig: we moeten onze sterfelijkheid accepteren en onzekerheid aanvaarden. “Wat Ehrenreich beschrijft zou iedereen moeten interesseren.’ – NRC Handelsblad

En over mislukte of doorgeschoten marktwerking gesproken (want daar gaat het boek van Ehrenreich ook over), ik had nog steeds het boek van Sander Heijne, Er zijn nog 17 miljoen wachtenden voor u (2018) op mijn lijstje staan evenals zijn nieuwste boek Fantoomgroei, waarom we steeds harder werken voor steeds minder. Die ga ik snel reserveren of lenen van een boekenclublid. En verder heb ik de afgelopen weken zoveel mooie documentaires gezien, je kan er maar blij mee zijn met al die grijze, natte dagen. Naast bijvoorbeeld For Sama en Collective, zag ik gisteren het tweede deel van de documentaire die Mads Brugger maakte over een mol die 10 jaar infiltreerde in Noord-Korea om de onfrisse praktijken uit de doeken te doen. Voor iedereen die dat niet gezien heeft, doe dat alsnog op uitzending gemist. Een aanrader.