Van de week Vrouw of vos van David Garnett (1892-1981) gelezen in een dag. Je bent er zo door heen. Schijnt een keer door het boekenpanel uitgekozen te zijn als beste boek van de maand. Het is prachtig geschreven met thema’s die eerder zijn verbeeldt in de literatuur. Een vrouw die van het ene moment op het andere in een vos verandert. Als je de analyses er op na leest kun je er van alles in lezen, een parabel over onvoorwaardelijke liefde van een man, een sprookje over een mens in de huid van een dier en wat al niet. Ik las het vooral als een verhaal van iemand die door het huwelijk iets moet  zijn wat ze niet wil worden, een keurige burgervrouw die thee zet om vier uur. Die besluit dat ze wil leven buiten de normen die haar worden opgelegd. En ik las het ook als een ode aan de natuur en hoe dun de scheidslijn is tussen mens en dier. Garnett schijnt een groot natuurliefhebber te zijn geweest die als kind al in jassen van konijnenbont liep.

Deze week ook begonnen in Kees Schuyt, Spinoza en de vreugde van het inzicht. Omdat ik ooit ben begonnen in het werk van Spinoza en het behoorlijk onleesbaar vond voor de leek, leek een inleiding van een kenner die veel cursussen geeft over de werken van Spinoza het proberen waard. Schuyt vertelt in de inleiding dat hij ook begon in Spinoza en werd ontmoedigd. Hij had als student een inleiding over Spinoza in het tweedelige boek over de Geschiedenis van de filosofie van Hans Joachim Storig, een boek waaraan ik  ook heel veel kennis te denken heb en nog steeds wordt gezien als het standaardwerk over de de filosofie. Schuyt  begint in ieder geval goed. De werken worden chronologisch behandeld, waardoor je er in kunt groeien. Het wordt evengoed nog taaie kost, maar dat moet naast al dat gemakzuchtige Netflix.

Een Netflix tip van mijn zus die nu ook overstag is gegaan: El catedral del mar, naar het boek van Ildefonso Falcones. Heerlijk op de late zaterdagavond als er niets op de televisie is. Ik had het boek vorig jaar (als dwarsligger) gelezen tijdens een vakantie en tijdens het oproer in Barcelona voor onafhankelijkheid. Het boek speelt in de 14e eeuw wanneer er een middenstand groeit in een land dat altijd door feodale wetten werd geregeerd. Als je als horige binnen de stadspoorten van Barcelona wist te komen werd je een vrij man. Heerlijk boek. In deze werd werd ook de beroemde kathedraal Santa Maria del mar gebouwd.  Voor de komende vakantie neem ik van Falcones, Koningin op blote voeten mee, ook als dwarsligger. Dit boek speelt in de 18e eeuw en gaat over de vrijheidsstrijd van de zigeuners die in die tijd achtervolgd werden.

Gisteravond hadden we de tweemaandelijks boekenclub over Jaan kross. Sommigen van ons geven Tussen drie plagen (de drie plagen zijn de pest, honger en geweld) zes sterren vanwege de historische kennis, het taalgebruik en het inlevingsvermogen. Ik heb uiteindelijk het boek toch nog met veel plezier uitgelezen omdat het tweede deel veel meer gaat over de persoonlijke perikelen van Balthasar met alle vrouwen in zijn leven. Maar het bleef een zware klus. Bram werd letterlijk doodziek  van dat taalgebruik en is er als enige eerder mee gestopt. Naast het gelezen boek werden gelezen, Juli Zeh , Ons soort mensen, Kees Schuyt, Spinoza en de vreugde van het inzicht, Deborah Feldman, Onorthodox (recentelijk te zien in een interview bij VPRO-boeken) , Astolphe Marquis de Custine, Brieven uit Rusland, Mark Solms,  The brain and the inner world.

Verder ook nog; David Garnett, Vrouw of vos (heb ik nu op mijn nachtkastje liggen), Yuval Noah Harari, 21 lessen voor de eenentwintigste eeuw, Hugo Arlman, De eeuw van J.J. Heldring, een biografie, Thijs Lijster, De grote vlucht inwaarts, essays over cultuur, Daniel Kahneman, Thinking fast and slow, Lisa Doeland en Naomi Jacobs, Onszelf voorbij; kijken naar wat we liever niet zien, en als laatste Jeroen Koch, Koning Willem I (1772-1843).

Voor de volgende keer gaan we twee boeken van Murat Isik bespreken, Verloren grond en Wees onzichtbaar. Die heb ik allebei al gelezen zodat ik een paar boeken ga lezen die me interessant lijken, Spinoza en de vreugde van het inzicht en Vrouw of vos. 

Ik las een leuk artikel in de VPRO-gids over het Kinderboekenhuis in Winsum. Het is ‘een museum dat boeken uitleent en een bibliotheek die boeken vasthoudt’, een lieu de memoire De belangrijkste functie is dat mensen hier de boeken uit hun jeugd terugvinden. Wij hebben in onze kringloopwinkel ook een oude kast met allerlei oude kinderboeken die, toen ik begon, tot mijn verbazing veel werden gekocht. Behalve de verzamelaars van de boeken van uitgeverij Kluitman (Bakkertje deeg van Joop van de Haak ben ik al vele malen tegengekomen) zijn er ook veel mensen die echt oude jeugdboeken kopen om de herinneringen die er aan vast zitten. En daar gaat dit artikel vooral over. Over het boek bijvoorbeeld van W.G. van der Hulst’s Het grote voorleesboek, dat een klassieker schijnt te zijn waaruit nu demente bejaarden worden voorgelezen, omdat juist bij deze groep de vroegste herinneringen het sterkst zijn. Ik krijg heel veel zin om een keer naar Winsum af te reizen om een bezoek te brengen aan deze winkel waarin het personeel alles weet van oude kinderboeken zodat ik de komenden jaren ook de echt pareltjes er uit kan halen om ze naar verzorgingstehuizen voor demente bejaarden te brengen.

Van de week ben ik ook nog begonnen in het eerste boek van Murat Isik Verloren Grond. het verhaal van zijn grootvader en vader die als Zaza telkens werden verdreven uit hun huizen, maar daar volgende keer meer over.

Sinds ik in 2008 mijn boek Tijd van onschuld heb uitgegeven krijg ik de vraag wanneer mijn tweede boek uitkomt. Dat schijnt een ijzeren wet te zijn, als je een boek schrijft moet er een tweede komen. Mijn zus Helena Klitsie schreef na haar voor de Socrates wisselbeker genomineerde boek Liefde’s logica, nog het boek Moeder India en Drie vrouwen en een monnik (over swami Vivekenanda, 1863-1902). Het eerste boek heeft goed verkocht, de tweede en derde veel minder maar dat had alles te maken met haar afwezigheid voor publiciteit.

Maar goed, dat tweede boek, het zit in mijn hoofd als project voor na mijn arbeidzame leven, maar het is er nog niet van gekomen. Maar ik zou het wel willen proberen! Dat betekent dat ik in ieder geval drie maanden rustig moet kunnen werken zonder sociale verplichtingen, vrijwilligerswerk  en afleiding. Ik had in mijn hoofd om drie maanden naar Salamanca te gaan, een studentenstad die ik ken en die goedkoop onderdak bied voor dit soort projecten. De eerste versie van mijn eerste boek had ik in drie maanden op papier. Ik had een sabbatical genomen van drie maanden van mijn werk en van mijn vader 10.000 euro gekregen om de financiële klap om te vangen. Daarna heeft het nog veel redactioneel schaven en correcties geduurd voordat het boek er lag. Maar alles begint met de intentie om het nu ook echt te doen. En heel veel mensen stellen dat uit omdat ze doodsbang zijn dat er niets op papier komt. De afgelopen tien jaar heb ik artikelen geschreven voor Bibliotheekblad en geblogd voor bibliotheekblad.nl. Alles om in de schrijfmood te blijven. Ik stopte toen ik niet meer betaald kreeg (ik heb daar nog een laatste chagrijnige blog over geschreven), maar ik merkte dat ik het miste om maandelijks mijn column te schrijven.  Daarom ben ik na mijn pensionering begonnen met dit blog. Je leest wat bewuster, je doet dingen bewuster, je blijft wat alerter. Een vriend van mij, Ed Groot,  is sinds deze week begonnen als columnist van het FD (financieel dagblad). Hij moet elke dag een stukje inleveren van 150 woorden. Ik heb vandaag de eerste gelezen. Ik ga kijken of ik ook dagelijks een klein stukje kan schrijven om mijn discipline wat op te voeren. Ik weet dat ik dat heb, maar jet moet het wel onderhouden. In 2007 moest ik binnen twee maanden vijftig portretjes van klanten inleveren voor het boek 1908-2008, honderd jaar bibliotheek Alkmaar van Hans Koolwijk.

Ik heb er nog wel de pest in gehad dat ik voor deze klus nooit betaald heb gekregen omdat ik die stukjes zogenaamd onder werktijd schreef. Maar ik was er best trots op, want zonder die stukjes was het boek saai geworden en door bijna niemand echt gelezen. Ik heb achteraf veel complimenten van collega’s gehad, die zeiden wel mijn stukjes te hebben gelezen, maar verder alleen foto’s te hebben gekeken.

Ik kwam deze week een boek tegen dat ik meteen heb gelezen. Het betrof het boek van Bart de Ruijter Keerpunt, van psychose naar herstel (3e druk 2009). Mijn zoon kreeg zijn eerste psychose toen hij 20 was, was daarna met medicatie stabiel tot vier geleden toen hij stopte met die medicatie, kreeg een derde psychose een jaar later en is nu al weer ruim drie jaar stabiel met medicatie. Met wat er allemaal in die tijd gebeurde kun je een boek vullen met ellende. In het boek van Bart de Ruijter krijg je maar een glimp van de ellende die patiënten en hun omgeving moeten doormaken. Maar alle initiatieven om de ziekte schizofrenie bespreekbaar te maken zijn meegenomen. En de ervaringsdeskundigen lezen het boek heel anders dan de mensen die het fenomeen niet kennen. Bart heeft ook een interessante website met veel informatie en tips voor mensen met psychoses.

Ik heb dat eerste jaar van de tweede psychose heel veel boeken gelezen, cursussen gedaan en trainingen gevolgd om met deze situatie om te gaan. Mijn zoon heeft drie jaar bij mij gewoond en dat waren vooral de eerste twee jaar zware jaren. Voor alle mensen die dit zelfde doormaken, ik heb vooral veel gehad aan het boek van Iris Sommer, Stemmen horen. Hierboven alvast een selectie van boeken die ik gelezen heb. Er  bestaat een website waarop mensen die deze ziekte hebben contacten kunnen leggen voor een liefdesrelatie, vrienstart.nl. Dat vond ik een nuttige tip, want mensen met schizofrenie hebben moeite met het leggen van gewone relaties. Ik hoop dat mijn zoon hier eens een kijkje gaat nemen. Van schizofrenie kun je niet genezen maar wel herstellen. Met mijn zoon gaat het nu weer goed, hij is hersteld. Hij sport drie keer in de week, werkt drie dagen in een restaurant waar mensen werken die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt.  Met de huidige krapte in de horeca hoopt hij over niet al te lange tijd een echte baan te vinden.

Ik heb in mijn leven maar vijf tweets verstuurd. Dat was in 2008 tijdens een cursus nieuwe media. Ik vond het geen fijn medium. Die 140 (nu 280) tekens die je moest gebruiken om een boodschap over te brengen, de hashtags, dat retweeten. Ik heb daarna nog verschillende pogingen ondernomen om me twitteraars te volgen, te kijken of het me echt veel informatie opleverde, maar ik vond 90% van de tweets totaal inhoudsloos en overbodig. Vandaag las ik de Groene Amsterdammer een artikel over de trollentweets van het Internet Research Agency in Sint Petersburg. Die blijken zich wel degelijk te bemoeien met onderwerpen als MH17, het racisme- en migratiedebat in Nederland (NRC onthulde deze zomer al een anti-islam tsunami aan tweets van Russische trollen). Er zijn 3854 Russische trollen actief, die worden bemand door veel verschillende personen.

De Amerikaanse historicus Timothy Snyder schreef er een boek over onder de titel, The road to unfreedom: Russia, Europe and America, waarin hij uiteenzet hoe Rusland sinds 2010 geleidelijk het Westen ideologisch is gaan beïnvloeden . Hij schrijft daarin dat een Russische trol de taak heeft om ongeremd radicaal te zijn, radicaler dan de meeste mensen van zichzelf zijn, omdat emoties zich makkelijker verspreiden dan feiten. Hij noemt dat dark globalisation,, waardoor niet liberaal-democratisch denken wordt verspreid, maar juist verdeeldheid moet worden gezaaid.

Rusland-expert Mark Galeotti zegt dat er zes a zeven bedrijven als het Internet Research Agency actief zijn, die zoeken waar de mogelijkheden van verdeeldheid zitten. Volgens Snyder is angst een verklaring voor de aantrekkingskracht van de Russische informatiecampagne op alternatief-rechts. Die groep heeft ook de meeste interactie met trollen. Rusland doet dit omdat het de middelen niet heeft om het Westen te verslaan en probeert zo een groter en sterker bondgenootschap van landen (EU) zwakker te laten lijken door chaos te zaaien.

Er wordt inmiddels actief ingegrepen. Vorige week verwijderde Facebook 652 accounts (die wilde de nieuwe Amerikaanse midtermverkiezingen beïnvloeden), Reddit, een populair internetforum verbande dit jaar duizend trollen van wie ze hadden ontdekt dat die opereerden vanuit het Research Internet Agency. De sociale media beginnen eindelijk hun rol serieus te nemen. De drie miljoen tweets en de 3854 Twitteraccounts die de Groene bestudeerden zijn inmiddels ook gesneuveld in een zogenaamd purge die Twitter al een aantal keer heeft uitgevoerd. Of dat zin heeft kun je betwijfelen want er zijn al weer nieuwe accounts aangemaakt, maar laten we als burger maar hopen dat het toch zin heeft om er boven op te zitten.