Het volgende te lezen boek wordt Robert Menasse, De hoofdstad (over Brussel en de Europese Unie) en Vliegen is als vallen van Manon Uphoff. Over Hilary Mantel was iedereen enthousiast ondanks de vele kanttekeningen, zoals lastig te volgende dialogen, de brei van personages (achterin het boek staat een overzicht), de dikte van het boek, de omwegen om iets impressionistisch duidelijk te maken. Maar wat een geweldige prestatie.

De boeken die verder waren gelezen: Geert Mak, Grote verwachtingen (om depressief van te worden), Timur Vermes, De hongerigen en de verzadigden, De kunst van het ongelukkig zijn Dirk de Wachter, Over normaliteit en andere afwijkingen van Paul Verhaeghe, Cliffrock Castle; werken op een kasteel in Schotland, van Josephine Rombouts.

En ik geloof dat ik eindelijk Bart van Loo, De Bourgondiërs, aartsvaders van de lage landen maar eens ga lezen.

De kerstboom is opgeruimd (de lichtkrans mag nog even hangen tot Driekoningen) de goede voornemens zijn weer gemaakt, dus het normale leven kan weer beginnen. Weinig boeken gelezen, wel veel kranten. Vandaag kwam de nieuwe VPRO-gids binnen en dat was weer een bron van inspiratie. Zo kwam ik een artikel tegen over het Schwob-label. Marcel Schwob was een negentiende eeuwse Franse schrijver en spil van een literaire salon. Het Schwob-label brengt al sinds 2014 vergeten of onontdekte klassiekers onder de aandacht bij uitgevers. Er wordt overal in de wereld aan mensen gevraagd naar hun favoriete boek en dat wordt onder de aandacht gebracht van uitgevers. Ze werken ook samen met het radioprogramma Nooit meer slapen en brengen podcasts uit onder de titel “leesdees”. (VPRO.nl/programmas/ lees-dees.html of http://www.vpro.nl/leesdees). Hierin bespreekt Anton de Goede maandelijks een boek met journalisten, vertalers, schrijvers en critici. Raar dat ik dat nooit eerder ben tegengekomen.

Ik heb gekeken of er titels tussen zaten die ik heb gelezen en er zaten er inderdaad een paar tussen. Bijvoorbeeld het boek van Christiane Ritter, Een vrouw in de poolnacht. Over een vrouw die in 1934 (!) haar man achterna reist naar de Noordpool en helemaal in de ban komt van de overweldigende natuur. Als kind hiel ik al meer van avonturenboeken, dan van meisjesboeken (Cissy van Marxveldt!). Een heerlijk beeldend geschreven boek, met illustraties van de schrijfster. Vanmiddag ga ik maar eens de podcast beluisteren over dit boek. Ook Clarise Lispector’s De ontdekking van de wereld (was ik in begonnen, maar heb ik niet uitgelezen) zat in het assortiment. De titel De ontscheping van Jean Raspail trok mijn aandacht. Een boek uit 1973 dat pas in 2016 in het Nederlands werd vertaald. Over een miljoen paupers uit India die per schip aankomen in Frankrijk, waardoor alle maatschappelijke structuren beginnen te verschuiven en wat uiteindelijk zal leiden tot de ondergang van de westerse beschaving. Ik denk dat ik het voor ga dragen voor de boekenclub morgen.

De Ontscheping’ verscheen in 1973 onder de titel ‘Le Camp des Saints’ en veroorzaakte grote opschudding. Ronald Reagan las het en Samuel Huntington verwerkte het in zijn ‘Botsende Beschavingen’.

Pas in de loop van de jaren bleek hoe enorm profetisch het scenario van deze roman was en vanaf de jaren ’90 werd dit boek een absolute bestseller. Internationaal is dit boek inmiddels een begrip geworden. Het is minder futuristisch als ‘1984’ of ‘Brave New World’, maar wel een getrouwere weergave van de wereldwijd verschuivende biomassa’s zoals we die nu kennen. Het is een voorspelling van wat zich nu in Europa afspeelt.

In ‘De Ontscheping’ schepen een miljoen paria’s uit de India zich in op oude schepen en zetten koers naar Europa. Ze landen op de Franse kust en dat is het begin van een apocalytpische schouwspel waarin niets minder dan Europa’s beschaving zelf op het spel staat.
Politici, ambtenaren, media en kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders lopen elkaar voor de voeten om Europa uit te verkopen aan de gearriveerde horde, maar vooral aan hun eigen idealen.

Zo, de eerste feestdagen zitten er weer op dus er is weer tijd voor lezen en bloggen. Ik ben trouwens gisteren al weer begonnen want de tweede kerstdag is (was altijd) voor mezelf of voor mijn kinderen (museum, film). Ik moet eigenlijk verder met Wolf Hall van Mantel, maar ik kreeg op kerstavond het boek van Jodi Kantor & Megan Twohey, She said in mijn handen gedrukt. Ik had al eerder in de boekhandel gestaan om het te kopen, samen met het boek van Ronan Farrow, Catch and kill, lies, spies and a conspiracy to protect predators. Ik begon in She said er in en kon meteen niet meer stoppen. Dat dit boek er ligt is een wonder als je ziet hoe het hele systeem machtige mannen beschermd.Ik had ook niet verwacht dat het zo spannend zou zijn. Megan Twohey moest als onderzoeksjournaliste kiezen voor Trump (Rusland connecties) of samenwerken met Kantor aan de Weinstein beschuldigingen. Ze koos voor het laatste, gelukkig maar. Er zitten natuurlijk veel smeuïge verhalen van vrouwen tussen wat het boek heel leesbaar maakt, maar het hele verhaal van de moeite die ze hebben moeten doen om die vrouwen zo ver te krijgen. Er is zo veel angst en schaamte. En de bedreigingen en haat die de schrijvers over zich heen hebben gekregen. En dan tocg stug doorgaan. Ik moet ineens denken aan het interview wat vorige week in de Volkskrant stond met Manon Uphoff. Dat ze het boek over incest niet wilde schrijven, maar, we moeten het er gewoon over hebben, want het is overal. In een gezin is ook een onevenwichtige machtsbalans die dit soort gedrag mogelijk maakt.

Afgelopen week heb ik ook met mijn zoon, die een Vietnamese vriendin heeft, naar Apocalypse now, the final cut,van Francis Ford Coppola gekeken, een heftige ervaring. Gisteren keek ik op Netflix, naar The Laundromat, van Steven Soderbergh. Het waargebeurde verhaal (De Panama papers) van een vrouw die door een verzekeringsbedrijf is opgelicht en op zoek gaat naar degenen die daar achter zitten. Hij is af en toe een beetje flauw satirisch met twee bekende acteurs (Banderas en Oldham) en een bekende actrice (Streep)die ons vertellen hoe die hele schimmige financiële wereld in elkaar zit, maar voor mij werkte dat goed. Ik denk niet dat iedereen daar zo enthousiast over is. Ik ben blij dat dat soort films gemaakt worden. Maakt me nog zekerder over de voorspelling dat Trump de verkiezingen volgend jaar gaat verliezen van Warren. Las ook vanochtend in de Volkskrant dat Trump onder vuur ligt bij het christelijke deel van zijn kiezers. Iemand uit die groep noemde hem immoreel. nou, dat is ie ook!! Hij komt ook uitgebreid aan bod in het boek van Kantor en Twohey (grab them by the pussy).

Van de week kreeg ik eindelijk het boek van Manon Uphoff Vallen is als vliegen in handen. Ik weet dat dit boek over incest gaat en normaal zou ik dat niet lezen maar een interview in het programma VPRO-boeken maakte me nieuwsgierig. Hoe schrijf je een boek dat je niet wilde schrikjven. Hoe vermijd je valkuilen van voyeurisme, beschadiging van de mensen om je heen die daar ook bij betrokken zijn. Ga er maar aan staan. Uphoff is daarin wat mij betreft glansrijk geslaagd. Ze krijgt het weliswaar niet voor elkaar om een beeld te geven wat dat met de andere drie zussen heeft gedaan (aan het eind van het boek doen de drie zussen (heksen) aan duiveluitdrijving) maar je voelt aan alles dat de Minotaurus (haar vader) het vooral op haar gemunt had. Hij wijdde haar ook in in literatuur, kunst en mythologie. Het is geen makkelijk boek, er zijn veel verwijzingen naar mythologische figuren en kunst en eigenlijk zou je het boek meerdere keren moeten lezen om grip te krijgen op wat Uphoff probeert zelf te begrijpen. Het lijkt me een zeer geschikt boek voor leesclubs. Seksueel geweld is een enorm maatschappelijk probleem.

Ik was als voorbereiding op dit boek al begonnen in een verhalenbundel van Uphoff, Begeerte, en vind dat ze geweldig kan schrijven. Al in dit boek speelt het thema van seksuele begeerte een grote rol. Ze zegt in een interview dat ze zich door de dood van haar zus realiseerde dat een deel van zichzelf niet bij haar hoorde en dat het met dit laatste boek eindelijk gelukt is om dit deel terug te veroveren en ik denk na lezing van het boek dat dat gelukt is.

Deze week heb ik ook het boek van Vivian Gornick, Verstrengeld, gelezen. Fantastisch boek. Iedereen die aan zelfreflectie wil doen of dat wil leren raad ik dat boek aan. Maar het boek beschrijft ook wandelingen met haar moeder door new York, het plezier van onverwachtse ontmoetingen, iets waar ik zelf gek op ben en veel in herken. Ik ga zeker de net uitgekomen nieuwe vertaling van haar boek, The odd woman and the city lezen. Het is vertaald als Een vrouw apart en de stad. Alhoewel, misschien moet ik het boek maar weer eens in het Engels lezen. Ik heb heel lang boeken in het Engels en ook wel Spaans gelezen, maar ben de laatste tien jaar een beetje lui geworden. Ik heb mijn vriendin beloofd om die gewoonte maar weer eens op te nemen. We zullen zien.

Veel gelezen de afgelopen weken. Dat was ook de opzet, minder werken en meer lezen. Behalve dat ik nog steeds bezig met met Het hart van alle dingen van Gilbert, heb ik Ocean Vuong Op aarde schitteren we even gelezen. Een boek van een Vietnamese immigrant (zijn moeder had een Amerikaanse vader) waar heel veel thema’s aan de orde komen. De nasleep van de gewelddadige oorlog in Vietnam, de moeizame band van de zoon met zijn analfabete moeder, homoseksualiteit, verslaving, taal als bezweringsmiddel en ook natuurlijk racisme. Het is een een heel bijzonder boek door zijn rijke verbeelding maar daardoor ook vaak een moeilijk boek. Het werd aangeprezen als een van de belangrijkste debuten van de afgelopen jaren (Vuong schreef eerst gedichten) en dat is terecht, maar je moet er wel echt voor gaan zitten om de beeldspraak te volgen. Ik had het boek ook gekozen omdat ik de titel zo prachtig vond, en ik heb er geen spijt van.

Ik ben deze week ook begonnen in een boek van Vivian Gornick, Verstrengeld, over mijn moeder, de liefde en new York. Ik had een prachtig artikel over Gornick gelezen in De groene Amsterdammer ( Denken als erotisch genoegen) en ben meteen in dit boek begonnen. Ik ben meteen gegrepen door haar nietsontziende eerlijkheid. Ik ga binnenkort ook achter Een vrouw apart en de stad aan, schijnt net uit te zijn.

Als laatste wil ik nog even het artikel noemen van Ewald Engelen over het nieuwste boek van de econoom Joseph Stiglitz, Winst voor iedereen: progressief kapitalisme in een tijd van onvrede. Er verschijnen nu allemaal boeken die antwoorden proberen te geven op de huidige crisis van het kapitalisme. Als ik zo’n artikel lees ben ik hoopvol gestemd dat het roer eindelijk eens om zal gaan om de uitwassen van het kapitalisme te beteugelen. Het voert te ver om precies uit leggen wat hij allemaal voorstelt (grotere overheid, kapitaalbelastingen, CO2 belastingen), maar dat er naar hem geluisterd wordt is zeker. Hij is er nog steeds van overtuigd dat het kapitalisme het beste systeem is, maar de uitwassen moeten bestreden en als je ziet hoe veel onrust er wereldwijd is zal er vast de komende tijd wel iets moeten veranderen.

De verrassing van afgelopen week op leesgebied was Elisabeth Gilbert. Ik kende haar natuurlijk van haar bestseller Eet, bid, bemin (Hmm) en de verfilming daarvan met Julia Roberts (brrr). Twee keer werd ik afgelopen gewezen op andere boeken van haar die veel beter werden gevonden en wel Stad van meisjes en Het hart van alle dingen. Het laatste boek is een goed gedocumenteerde historische romans over botanie die zich afspeelt in de 19e eeuw. Dat klinkt heel saai, maar ik heb in geen tijden zo’n heerlijk boek gelezen. Hoofdpersoon is Alma, de intelligente dochter van een naar Amerika uitgeweken tuinderszoon, die rijkdom vergaarde door de verkoop van medicinale producten. Alma zelf wordt een specialist in mossen. Ik ben net begonnen, maar kan niet wachten om verder te lezen. Er zijn heel veel referenties naar Nederland. Het dienstmeisje is een Hollandse, en de vader doet, na een bezoek aan Amsterdam, veel zaken met handelslui van de VOC. Ik ga zeker ook dat nieuwste boek van haar lezen, over een vrijgevochten meisje in de jaren 40 in new York. Daar schijnt Gilbert ook behoorlijk wat research voor te hebben gedaan. De afgelopen week ben ik ook met een nieuwe interessante serie op Netflix begonnen. The family.

Deze 5-delige documentaire over de invloed van een kleine groep fundamentalistische christenen op niet alleen het Witte huis maar ook op andere machtige leiders elders in de wereld had mijn aandacht getrokken, maar na twee afleveringen weet ik nog steeds niet waar het naar toe gaat. De serie is gebaseerd op de boeken van Jeff Sharlet, die als jonge man infiltreerde in de groep en daar later uit trad.