Ik begin eindelijk een beetje de podcast te omarmen. Ik erger bij de radio te vaak aan al die reclame en herhalingen. Ik luisterde gisteren naar de reactie op de speech van Trump van Van Wijk en Boekenstijn.Ik zat maar steeds te wachten of het woord fascisme zou gaan vallen en ja halverwege viel het woord. Ik had net de afgelopen week het boek van Antonio Scurati Fascisme en populisme, Mussolini nu gelezen en dat zou ik iedereen aanraden. Hij heeft recentelijk de driedelige biografie van Mussolini geschreven en heeft dit essay er als een beknopte samenvatting over Mussolini, de aartsvader van het fascisme, achter aan geschreven. Voor de mensen die geen tijd op zin hebben de zeven kernmerken van populisme…
1 Autoritaire personalisatie (ik ben het volk) 2 Anti-parlementaire polemiek (nep parlement Wilders) 3 Leiden door te volgen (Trump en zijn geloof, of de cryptomunt) 4 Politiek van angst (de criminele immigrant Trump en Wilders) 5 Angst omzetten in haat (immigrant krijgt de schuld van alles woningtekort, zorgtekort) 6 Het moderne leven simplificeren (dagelijks te zien bij ons huidige kabinet) 7 Met het lichaam tot het lichaam communiceren (Poetin te paard met ontbloot bovenlichaam, Wilders en Trump vreemde kapsels). Dat laatste deed Mussolini als eerste, hij ging met ontbloot bovenlijf de boeren helpen dorsen.
In het pamflet Fascisme en populisme laat Antonio Scurati op fascinerende wijze zien hoe de populistische lessen van Mussolini doorwerken in de Europese en Amerikaanse politiek. De populist Mussolini begreep als weinig anderen de mechanismen van politieke verleiding en politieke agitatie. Volgens Scurati moeten Europeanen het gevecht voor de democratie opnieuw voeren. Voor het te laat is.
De Italiaanse auteur, beroemd door zijn visionaire Mussolini romans, beziet in dit soepel geschreven en urgente pamflet de geschiedenis van het fascisme en populisme. Ondersteund door jarenlang onderzoek naar de wortels van het Italiaanse fascisme trekt hij fascinerende lijnen naar onze tijd. De toekomst is aan ons, zegt hij, maar dat vereist wel onze geschiedenis te kennen. Bestuderen we die niet dan zullen we steeds minder in staat zijn de tekenen van fascisme en populisme te herkennen en er krachtig en adequaat op te reageren.
Ik heb de afgelopen weken ook weer wat gelezen in het boek Papyrus van Irene Vallejo, een boek om te grasduinen, maar ik ben gisteren begonnen aan een boek wat me meteen in de greep had, Emmanuel Carrere Andere levens dan het mijne. Ik ben een fan van hem doordat hij ze ongenadig eerlijk is over zijn gedachtewereld. Zijn ijdelheid, zijn snobisme, het dedain voor andere volgens hem armzalige levens. Tot hij geconfronteerd wordt met de tsunami en zich verdiept in die levens. Het heeft hem voorgoed veranderd en daar gaat dit boek over.
Dit boek gaat over de realiteit van mensen die Carrère kende. In zijn boek komt veel lijden aan de orde: het verlies van een dochtertje door een bevriend echtpaar als gevolg van de tsunami, én het verlies van een schoonzus – Juliette – aan kanker die teruggekomen is nadat ze er in haar jeugd van was genezen. Deze verhaallijnen worden onderbroken door gedachten over over o.a. de ziekte kanker en hoe je daar mee omgaat, maar ook door morele vragen die gesteld worden over bijvoorbeeld het handelen van kredietinstellingen. Dit hangt samen met het feit dat zowel de schoonzus als een zeer goede vriend van haar – Etienne – in hun jeugd te maken kregen met kanker en de gevolgen daarvan, maar ook beiden rechter zijn geworden. Een van de redenen waarom Carrère zin kreeg om dit boek te schrijven was de wijze waarop de goede vriend Etienne zei dat hij en de schoonzus Juliette grote rechters zijn geweest.
Het is een boek dat je soms even wilt laten liggen om je eigen positie te bepalen ten opzichte van de gedachten die in het boek verwoord worden. Deze gedachten maken het boek tot een boek dat je nog eens wilt lezen. Ook de fijngevoelige manier waarop geschreven wordt over het ziekteproces en de tijd na het overlijden van zijn schoonzus én het levensverhaal van de goede vriend maken dit tot een waardevol boek.
Ik heb gisteren ook nog een boek besteld nav een gesprek over de inauguratie van Trump over twee geslachten. Het boek is van Jeffrey Eugenides Middelsex. Lees de korte samenvatting, ik kreeg er zin in. Maar eerst Carrere uitlezen…..
Middlesex vertelt het verhaal van Calliope Helen Stephanides, die er op haar veertiende achter komt dat zij biologisch zowel man als vrouw is. Wanneer zij verstrikt raakt in het medische circus dat ontstaat door de uniciteit van haar afwijking, slaat ze op de vlucht om zelf haar gender te ontdekken.
Door de rijke en dramatische geschiedenis van de familie Stephanides te vertellen, legt Cal de oorsprong van haar/zijn ‘biologische excentriciteit’ bloot. Als een zijden draad van de rupsen van haar grootmoeder Desdemona begint het verhaal in een Grieks dorpje nabij Smyrna in 1922 en ontspint het zich naar het Detroit van de jaren dertig, naar de desintegratie van de stad en de rassenrellen in de jaren zestig en de gevolgen van het Vietnam tijdperk. In deze pageturner van epische omvang weeft Eugenides de verhalen van een Griekse familie en Amerika ineen tot een geheel originele roman.