3 mei 2008

Lieve Agnes,

Vanmiddag even tijd gehad om je boek op te halen. Om het in één keer uit te lezen. Hoe moet ik het beschrijven? Verbijsterd, flabbergasted en diep, heel diep onder de indruk.

Wat mij heel erg is bijgebleven, is de vraag van je dochter “ Ben je ooit één moment blij geweest met mij toen je zwanger was?” Mijn god, je was vijftien. De foto op de omslag is de Agnes die ik kende. Wat moet en kan ik er verder nog verder over zeggen. Het heeft mij erg geraakt.

De pure armoede, ook dat was voor mij niet onbekend, omdat wij thuis bijna in hetzelfde schuitje zaten.

Ik heb je boek nu weer even terzijde gelegd, om het zeker nog een keer te lezen.

Groeten,
Ton

5 mei 2008

Dag Agnes,

Met veel interesse je boek op Texel gelezen. De tweede helft kwam wat meer bij mij binnen in vergelijking met het eerste deel. Mooi om te lezen en toch je reflectie dat je dochter op de een af andere manier er altijd is geweest.

Bruno

11 mei 2008

Omdat ik niet weet wat de aanhef moet zijn, en ik het liefst zou schrijven ‘lieve Agnes’, maar omdat dat volgens mij niet kan, zeg ik maar:

Lieve mevrouw Klitsie,

U hebt een prachtig boek geschreven! Het heeft mij erg geraakt en ook zo goed gedaan – de hele inhoud – maar vooral uw zienswijze ten opzichte van uw jeugd, uw ouders, het afstand gedaan hebben, de geadopteerde en de slachtofferrol. Ik herken er zo veel in en ik vind bevestiging. Dank u wel!

Het boek is zo mooi geschreven en met liefde!

Ik heb met aandacht gelezen over uw kinderjaren, met uw zussen (bijna om er jaloers op te worden) en ik heb genoten!

Het zal u niet verwonderen, ik ben ook ‘afstandsmoeder’ en ik heb sinds 16 jaar goed contact met mijn afgestane dochter.

Sinds 1995 was ik ook ‘lid’ van de Stichting Afstandsmoeders (die helaas nu opgeheven, althans niet meer actief is). Graag had ook ik meegedaan aan zo’n onderzoek, waar u aan meegedaan hebt. Maar ik wist er niets van.

Ik wens u het allerbeste, veel sterkte en vooral veel warmte, want u straalt zo veel warmte uit – die moet terugkomen, weerkaatsen!

Een lieve groet,
Anita

14 mei 2008

Beste Agnes,

Het is nu weer eens laat geworden, maar toch wil ik reageren op jouw uitgave.

Naast een reactie op jouw boek, zal ik iets over mijzelf zeggen, zodat mijn reactie in een beter perspectief komt te staan. Ik lees weinig, omdat ik daar normaal geen rust voor heb, alleen in de vakantie neem ik vaak boeken mee die op het te bezoeken land slaan, bekende schrijvers zeggen mij niets, zie gauw of een boek mij boeit, anders ga ik niet verder, een boek moet mij van begin tot het einde blijven boeien.

Nu over jouw boek: ik koop trouwens zelden een nieuw boek, maar had voor jou een uitzondering gemaakt. Ik heb zelden zo snel een boek uitgelezen, en dat vond ik eigenlijk jammer, soms legde ik het expres naast mij neer, om er langer over te doen. Zeer bijzonder, omdat het openhartig en zeer gedurfd geschreven is. Je schrijft over een onderwerp dat velen juist door omstandigheden verborgen moeten houden

Voor mij ook Zaanse herkenning van het familieleven, het heeft mij ook even emotioneel geraakt toen je je dochter zou weerzien, het boek wekt ook op om in spannende episodes mee te leven met jouw zorgen en geluk

Jammer, nu uit.

Groetjes
Cees

21 mei 2008

Agnes,

Dank voor je open en eerlijke boek. Ook ik ben geadopteerd (in 1962), vanuit Hoorn. Opgegroeid in Alkmaar en momenteel alweer 8½ jaar woonachtig in Koog aan de Zaan. Alles dus zeer herkenbaar.

Het contact met mijn biologische moeder (sinds 1990) verloopt moeizaam. Afgelopen zaterdag belde ze weer eens, om een ontmoeting af te spreken. Dit deed mij goed. Inmiddels ben ik 46 jaar, zit ‘vol’ in de overgang en heb behoefte aan mijn ‘roots’.

Fijn dat het bij jou/jullie zo lekker gaat.

Liefs,
Elly

22 mei 2008

Dag Agnes,

Om te beginnen onze grote waardering voor de lezing die je gaf én voor je boek; wat waren jullie goed met z’n tweeën. Zo naturel, zo diepgaand en zo gewoon. Uitstekend !!!!! We vonden het fijn dat we er waren.

Ik schrok een beetje van je reactie op mijn vraag: ‘Hoe ben je aan je uitgever gekomen?’ Ik bedoelde zeker niet te zeggen dat ik je boek vond horen bij de vele slechte boeken die worden uitgegeven, integendeel. Ik zei dat er zoveel goede boeken geen uitgever kunnen vinden en jouw (goede) boek wel. Ik hoop dat ik die indruk nu heb rechtgezet.

Je boek hebben we allebei met veel genoegen en waardering gelezen. We vinden vooral je manier van schrijven heel goed, heel leesbaar. Voor Anna (als niet-native speaker extra kritisch) leest het heel makkelijk.

Ik zou (als ik je redacteur was) nog wel wat opmerkingen hebben – hier en daar vind ik de taal nog wat formeel en dat past niet bij de gewone en toch diepgaande manier waarop je over dit onderwerp praat – en ik heb vooral veel opmerkingen over de structuur van het boek die volgens mij veel toegankelijker kan. Ik ben je redacteur niet, maar als je van gedachten wilt wisselen dan doe ik dat graag. Hoeft niet, mag wel.

Goede groet,
Wil & Anna

27 mei 2008

Hallo Agnes,

Het was leuk je ontmoet te hebben en toen ik zondagmiddag aan je boek begon kon ik niet meer stoppen! Om 23.30 uur was het uit!

Veel herkenning van mensen, plaatsen en situaties – en heel aangrijpend het gedeelte dat de zoektocht en ontmoeting van je dochter beschrijft (en je weet natuurlijk wel dat toeval niet bestaat). –

Ik wilde je dit even laten weten.

Hoop dat het,je/jullie verder goed mag gaan.

Hartelijke groet,
Aga

9 juni 2008

Lieve Agnes,

Mijn zus Heleen stuurde je boek op en het lag hier zaterdagavond op me te wachten toen ik thuis kwam.

Ik ben er zondag in begonnen en heb vandaag gespijbeld om het uit te lezen. Ik heb me jarenlang afgevraagd wat er van je geworden was en nu weet ik het dus.

Agnes, wat een indrukwekkend boek: warm, wijs, eerlijk en helemaal niet sentimenteel – zo was je toen en zo ben je duidelijk nu nog.

Heel trots!

Veel liefs,
Tine.

9 juni 2008

Dag Agnes, ik heb zojuist je boek uitgelezen, waarin ik gistermiddag begonnen ben. Dat ik ervan “genoten” heb is niet de juiste term; ik was erdoor geboeid en door geraakt, alsook werd ik geconfronteerd met een wereld waarin veel geleden is: de wereld van de afgestoten kinderen en van hun kinderen beroofde moeders. Allemaal het gevolg van een meedogenloze, hypocriete en liefdeloze, op uiterlijk fatsoen gerichte maatschappij. De wereld van de gristenen en de roomschen. Wat dat betreft heb ik van het rijke roomse leven ook het nodige meegekregen, onder andere een levenslange rancune (rancune is vruchtbaar, maar mooie kinderen brengt zij niet voort). Agnes, je hebt een heel goed en mooi boek geschreven, waarmee ik je geluk wens. En ik kan nu natuurlijk tegen mijn vrienden en kennissen (o.a. van de Rotaryclub!) vertellen dat ik de schrijfster ken, ja, zelfs meer dan eens met Haar -heb gegeten! Hou je goed!

Met respectvolle groet,
Anton.

18 juni 2008

Hallo Agnes,

Graag wil ik op je boek reageren. Ik vind het zo mooi beschreven, alle gevoelens zijn zo goed verwoord. Met dit boek heb je mij meegenomen naar een tijd die heel herkenbaar is en die voor jou zo is gelopen. De schok die de wending in het contact met je dochter bracht en het verwoorden van jouw respect ten opzichte van haar vind ik heel mooi. Gelukkig heb je inmiddels een goed contact met je dochter en een mooie toekomst. Voor jou ook erg fijn dat je met je ouders nog heel veel hebt kunnen bespreken, in een periode van hun leven dat ze er anders over zijn gaan denken. Ik hoop dat je voor heel veel vrouwen die soortgelijke ervaringen hebben, een boek hebt geschreven waar ze verder mee kunnen.

Ik wil je tot slot nog vele gezonde jaren toewensen (met het lot in je eigen hand) met al je dierbaren om je heen.

Groeten van
Irene

30 juni 2008

Lieve Agnes,

In één adem heb ik je kwetsbare boek uitgelezen. Diep geraakt en vol respect hoe je met en over je dochter schrijft. Maar ook de hele situatie, de tijd, de omstandigheden zijn vanuit een zeer neutrale, kwetsbare liefde geschreven.

Het is bijzonder je op deze manier opnieuw te “ontmoeten”. Ik ben namelijk een buurmeisje uit de Stationsstraat 50, Ati.

Je beschrijft het al… de omgeving. In die tijd. Vreselijk. Er werd zo weinig gesproken.

Maar voor jou… wens ik je nog een heel mooi leven toe, met iedereen die je dierbaar is. In ieder geval ben je een heel mooi mens!!

Hartelijke groeten,
Ati

2 juli 2008

Geachte Mevrouw Klitsie,

Ik heb uw boek net uit: had even gewacht met kopen want ik blijk een neus te hebben voor miskopen op boekengebied. Maar dit was geen miskoop: ik ben zo blij dat ik uw boek gelezen heb. Ik kon steeds niet wachten om verder te lezen: een pageturner dus.

Voor de duidelijkheid: ik ben geen afstandsmoeder, ik ben wel moeder van een dochter van 23, die ik normaal mocht zien opgroeien bij mij, en ik heb een heel fijne relatie met haar. Waarom uw boek mij toch zoveel deed, was omdat de vader van mijn dochter – van wie ik nu al jaren gescheiden ben – kind was van een afstandmoeder, tijdens de oorlog (kind van een Duitser). Die moeder is opgespoord door mijn ex-man, maar van een relatie was geen sprake, er was alleen maar onbegrip, verwijten, zwijgzaamheid, wantrouwen, enzovoort. Ik heb zo mijn best gedaan om tussen die twee iets tot stand te brengen, maar tevergeefs.

Zo vaak heb ik zitten piekeren hoe het toch kon zijn dat een moeder en kind, die toch zo blij zouden moeten zijn na een uiteindelijke hereniging, zo slecht met elkaar omgingen. Ik heb nooit iets gevonden dat me enig inzicht kon brengen (ook lang in de bibliotheek zitten lezen!).

Door uw boek krijg ik nu een glimp van wat het betekent als je niet met je kind opgroeit, en wanneer dat kind geadopteerd is. Eigenlijk geeft u niet zozeer een verklaring, maar u vertelt ‘gewoon’ uw verhaal, en dat maakt nu juist zo’n indruk.

Tussen de regels door lees ik wat een ontzettend verdriet en gemis het geweest is. En wat goed dat u steun hebt gehad van de Fiom. Ik vond het zo mooi, de manier waarop u schreef dat u over uw emoties buitelde toen de ontrnoeting met uw dochter op handen was: wat prachtig, het geeft helemaal aan hoezeer u toch diep van binnen van haar altijd gehouden hebt.

Verder wil ik nog zeggen dat uit de brief van uw dochter valt op te maken dat zij toch ook wat levensopvatting betreft erg bij u aansluit. Ook viel me op dat u, toen u zo vol was van alles betreffende uw dochter, toch eerder de steun bij vrienden zocht dan bij familie. Ik zeg dit omdat u in de het begin van het boek steeds benadrukte dat u thuis zoveel steun had aan twee van uw zussen.

Ik ben van uw leeftijdsgroep, dus ik genoot ook van al die dingen die u vertelde over de jaren ‘60 en ‘70: heel herkenbaar hoor! Ik zou zo wel door kunnen gaan maar ik denk dat u al duizenden reacties gekregen moet hebben: wat een gaaf boek, zo openhartig en spontaan geschreven.

Ik kon helaas niet naar de bibliotheek komen om uw lezing bij te wonen want ik moest werken die avond – maar het spijt me nu des te meer.

Nog één vraagje: had uw dochter echt lange benen?? Ook toen ze groot was?

Ik wens u alle geluk, met uw hele gezin, en ik hoop u nog eens tegen te komen in de bibliotheek.

Hartelijke groet van
Mariëtte

17 juli 2008

Ha Agnes,

Ik heb je boek gelezen, in één adem, een feest van jeugd-herkenning, hetgeen je allemaal beschrijft over de jaren ’50 en ’60.

De stukken over bevalling, wegstoppen van van alles en de zoektocht, Meid, het heeft me zó ontroerd, soms moest ik echt even stoppen, en snuiten! Het allergekste wil ik je toch laten weten, je schrijft ergens dat je zo dol was/bent op Couperus. Dan denk ik: verrek, ik ook! Een regel verder staat dan ook nog dat je die ene nacht, die decembernacht, wíst dat er iets onherroepelijks was gebeurd. Ongelooflijk, ik zie nog altijd voor me hoe ik op mijn bureautje naast mijn bed de net gekochte maar niet gebruikte condooms zag liggen en wist dat er iets definitiefs was gebeurd. In mijn geval liep het anders af, maar ik ben nog niet helemaal bekomen van de emoties die jouw boek opgeroepen hebben.

Ik dank je voor dit boek.

Liefs,
Lydia

14 november 2008

Dag Agnes,

het is inmiddels een aantal weken geleden dat ik je boek heb gelezen, nog steeds is het niet uit mijn gedachten. Het heeft mij diep geraakt en ontroert. De wijze waarop jij in alle “onschuld” je kwetsbaarheid laat zien en je leven met ons deelt heeft diepe indruk op mij gemaakt.

Je nam mij mee naar de jaren vijftig en zestig met zo’n beeldend vermogen, het was alsof ik er bij was.

Die tijd ken ik maar al te goed, ik ben geboren in 1942. De bekrompenheid, de invloed van de kerk, het voelde als een zware druk.

Aan de andere kant de seksuele revolutie, waar ik overigens weinig van heb gemerkt door alle schijnheilige waarden en normen van kerk en gezin. Agnes, je hebt het allemaal laten herleven, zonder zelfbeklag. Je hebt een deel van je leven met ons gedeeld, met alle daarbij behorende emoties en gevoelens op een liefdevolle en respectvolle manier voor de mensen die deel uitmaken van jouw leven.

Ik wens je alle goeds toe voor nu en in de toekomst en hoop dat je boek het succes mag krijgen dat het verdient.

Voor mij past het in de categorie van Siebelinks Knielen op een bed violen

Een warme en liefdevolle groet,
Janni