Ik krijg in de boekenafdeling regelmatig mensen die alle delen van het prive-domein van de Arbeiderspers verzamelen. Ik houd deze apart voor deze klanten, maar van de week nam ik er een mee omdat de titel me aan sprak. Het ging om deel 199 Bergman De tijd te lijf. Want dat is wat veel pensionado’s als ze veel hebben gewerkt overvalt, hoe ga ik de rest van mijn tijd vullen. Je moet de tijd te lijf.

Ik zat regelmatig te lachen tijdens het lezen. Wat een ontdekking die Aart Kok (Bergman). Het boek staat helemaal vol met aforismen over de tijd en begint meteen met een mooie “Tijd, een doorlopende filmvoorstelling zonder scenario”. Terwijl ik zelf nogal opgewekt van humeur ben, kan ik genieten van schrijvers die (met veel humor) alleen maar somberheid over je heen storten zoals Bergman (die bekend is geworden als dichter!). Het boek is verdeeld in een aantal thema’s als geboorteschreeuw, Ouderhuis, Kralingen, met allerlei korte fragmenten zonder verdere structuur en is heel geschikt om er af en toe een paar bladzijden in te lezen.

Ik heb de afgelopen jaren diverse keren keren de uitspraak ……als ik met pensioen ben dan….gehoord. Dan ging het soms over reizen, maar ook een paar keer over lezen (ga ik alle belangrijke filosofen lezen, dan ga ik me verdiepen in het soefisme). Ik heb er zelf ook last van dat ik een structuur wil aanbrengen in mijn leesgedrag. Jarenlang boeken recenseren voor RTVNH en adviezen geven aan klanten van de bibliotheek hebben van mij een lezer gemaakt zonder specialisme (ik ken Proust kenners, Roth kenners, Almudena Grandes kenners). Ik heb wel een paar schrijvers die ik meteen lees als er een nieuw boek van uitkomt zoals Houellebecq, Lanoye, maar daar houdt het op.

Het verbindende element van al die favoriete schrijvers is de humor en het absurdisme (Reve staat bij mij op nummer 1) en dat komt ook bij Bergman weer te voor schijn. Er zit geen enkele logica achter het bestaan, dus probeer dat er ook niet in te leggen.

Ik ga nog wel alle boeken bespreken die mijn leven hebben veranderd, want dat zijn er niet zo veel. Alvast een paar titels: Carlos Fuentes, De dood van Artemio Cruz, Kobo Abe, De vrouw in het zand, Kenzeburo Oe Het eigen lot, Masaaki Imai Kaizen, Fjodor Dostojevski De gebroeders Karamazov, Gerard Reve Op weg naar het einde en Nader tot u, Albert Camus, en nog wat schrijvers die me nu ontschieten.

Ik eindig met een paar mooie uitspraken uit een dagboek dat ik regelmatig bijhoud:

“literatuur beschermt ons tegen overmoed”

“pas door schrijven word je vertrouwd met je eigen gedachten”